groupe de réflexion pour un pluralisme actif • Contact : groupe.tayush@gmail.com
Burgers, feministen en moslima's
Wij zijn vrouwen die in België leven en die er actief zijn. Onze landen van oorsprong, onze profielen, engagementen en interesses zijn erg divers, maar het beeld dat men van ons ophangt, herleidt ons tot één facet van onze identiteit, waarin men ons opsluit: wij zijn moslima’s.
Sommigen van ons dragen een hoofddoek die jullie ‘islamitisch’ noemen. De meesten van ons zijn inderdaad gelovig. Maar we krijgen allemaal een gefantaseerde identiteit opgekleefd, die ons systematisch op één hoopje gooit met moordenaars. Vandaar de solidariteit die ons nu bindt, namelijk tussen gesluierden en niet-gesluierden vrouwen. En het is vanuit die solidariteit dat we het woord tot jullie richten. En ook vanuit al die zelf gekozen identiteiten, die niet voldoende bekend zijn. Waaronder de volgende: wij zijn feministen.
We leven in moeilijke tijden. Een terrorisme dat willekeurig doodt in naam van de islam bestaat nu ook in Europa en dat maakt een einde aan de illusie dat we hier kunnen ontsnappen aan de wreedheden in de wereld.
Dat onze maatschappij zich wil beschermen, is volledig normaal. Onze verantwoordelijken blijven maar herhalen dat men moet vermijden alles en iedereen op één hoop te gooien en dat we een handvol criminelen niet moeten verwarren met de overgrote meerderheid van moslims. Maar vanwaar komt dan toch die indruk dat het deze overgrote meerderheid is die systematisch bedoeld wordt in allerlei uitspraken en in de praktijk?
Het triestige verhaal van de ‘burkini’ illustreert dit nog maar eens. Al dat lawaai voor enkele vrouwen die zich niet ontkleden zoals het hoort! Deze nieuwe Franse hysterie wordt ook naar België geëxporteerd en glijdt ook hier af naar het verbod op het dragen van religieuze kentekens in de openbare ruimte. En eens te meer zijn vrouwen er het slachtoffer van, waarvan de overgrote meerderheid totaal ongevaarlijk is en eens te meer gaat dit geen enkele terrorist in wording, tegenhouden. Is het op die manier dat men denkt de verwarring te vermijden tussen een kleine minderheid criminelen en de totale moslimbevolking?
Van het ene verbod naar het andere!
In België heeft men niet op de burkini gewacht om een hoop maatregelen te nemen om gesluierde moslima’s uit het openbare leven te weren. Zowel bij tewerkstelling als in het onderwijs gaan we van het ene verbod naar het andere. Laatste voorval in datum: met ingang van het nieuwe schooljaar hebben twee scholen voor volwassenenonderwijs, in Brussel en in Luik (1), hun schoolreglement veranderd om de hoofddoek te verbieden. Dit zal repercussies hebben voor een vijftigtal studenten die met een opleiding bezig zijn. Hierin gaat België verder dan Frankrijk dat de hoofddoek enkel verbiedt in het secundair onderwijs.
Presidentskandidaat Sarkozy die het Front National achterna loopt, kondigde aan dat hij dit verbod wilde uitbreiden naar het hoger onderwijs. In België is dit al een feit, zonder enig debat erover!
Enkel vrouwen worden door deze maatregelen getroffen. Verontwaardigt dat jullie niet? Waarom is er geen enkel verbod op ‘baarden’? Zou dit misschien komen omdat er even veel moslimbaarden dan profane baarden zijn? En dat het verschil niet duidelijk is zodat er niet echt een afdoende manier is om ze van elkaar te onderscheiden? Is dat niet het bewijs dat een neutraal uiterlijk niets wil zeggen en dat neutraliteit of onpartijdigheid zich enkel manifesteert in daden?
We weten het wel: de hoofddoek, die van onze moeders, van onze zussen, van onze vriendinnen, brengt jullie in verwarring. In het licht van de lange strijd van de westerse feministen tegen onder andere de grip van een dominante Kerk, kunnen jullie hierin alleen maar een achteruitgang zien.
Aan deze strijd danken we vrijheden die onze moeders en grootmoeders nooit zullen gekend hebben. Wij kunnen nu loskomen van de mannelijke dominantie en dat doen we dan ook.
Geen enkele man, vader, broer of echtgenoot zou zich kunnen veroorloven ons tegen onze wil een bepaald soort kledij op te leggen, alhoewel we wel weten dat dit niet de algemene regel is. Wij zijn allemaal volledig het product van onze Europese cultuur, zelfs indien deze, voor velen onder ons, vermengd is met iets van ergens anders.
Voor niemand van ons die de hoofddoek draagt, kan dit een belediging zijn voor de democratische waarden want dit zijn immers ook onze waarden. En het betekent ook helemaal niet dat wij vrouwen die zich anders kleden schaamteloos vinden. Als feministen zullen we steeds de rechten verdedigen van vrouwen hier en ginds zodat ze hun eigen levensweg kunnen uitbouwen, tegen alle autoritaire bevelen in om zich te conformeren aan normatieve voorschriften.
Jullie zeggen vaak dat onze hoofddoeken religieuze symbolen zijn. Maar wat weten jullie er eigenlijk over? Sommigen van ons zijn gelovig en dragen hem niet, of niet meer. Anderen dragen hem als verlengstuk van spirituele bezinning, of om een identiteit te bevestigen.
Nog anderen uit trouw aan en verbondenheid met de vrouwen van hun familie. Deze verscheidenheid vertaalt zich ook in de verschillende wijzen van hem te dragen. Waarom zouden moslimvrouwen niet net zo verscheiden zijn als andere mensengroepen?
Waarom vertellen we jullie dit? Om vanuit een beter wederzijds begrip bondgenoten van elkaar te worden. Want we kunnen nooit talrijk genoeg zijn om onrechtvaardigheid en ongelijkheden van allerlei soort te bestrijden, beginnende met deze die vrouwen worden aangedaan. Om jullie te laten stoppen met wie van ons de hoofddoek draagt, te beschouwen als, naar keuze, een onder drukte minderjarige, een nuttige idiote of als een verraderlijke militante van een archaïsch dogma. Om jullie goesting te geven om ons te ontmoeten, allemaal,en niet enkel deze met losse haren, in plaats van ons opzij te schuiven en ons aldus te verplichten ons terug te plooien op onze gemeenschap. Wij willen samen de maatschappij maken, met onze gelijkenissen en verschillen. Nu jullie?
(1) L’Institut d’enseignement de promotion sociale d’Uccle (Bruxelles), dat behoort tot de Fédération Wallonie-Bruxelles, en de Haute école de la province de Liège, die onder de provincie ressorteert. De meeste Hautes écoles de l’enseignement officiel hebben reeds zo’n reglementen, evenals – en dat is misschien zelfs erger – talrijke instellingen voor sociale promotie.
Contact : citoyennesmusulmanes@gmail.com
Citizens, feminists and muslim
We are women who live and are active in Belgium. Our country of origin, our profiles, commitments and interests are diverse, but the image given to us all is reduced to one facet of our identity in which we are locked: we are Muslim.
Some of us cover their heads with a scarf you call “Islamic”. A majority of us are believers. But we all feel assigned to a made-up identity that puts us on a par with murderers. Hence the solidarity that unites us today, especially between “veiled” and “unveiled”. It is from this solidarity we are writing to you. And also from our chosen identities, too often ignored. Including this one: we are feminists.
We live in difficult times. The eruption on European soil of terrorism that indiscriminately kills in the name of Islam ends the illusion that we could keep away from the violence of the world. Our society seeks to protect itself, quite naturally so. Our leaders repeatedly stated the need to avoid amalgamation and not confuse a handful of criminals with the great mass of Muslims. So why do we feel that it is this great mass that is systematically targeted in discourses and practices? The lamentable “burkini” saga just recently illustrated it. Such a fuss about a few women who do not undress as they should! The natural slope of the new French hysteria is being imported to Belgium, banning “conspicuous religious symbols” in any public space. It would once again only concern women, the vast majority of them perfectly harmless, and it would not hamper any terrorist. Is this how we expect avoiding confusion between a small criminal minority and the entire Muslim population?
Prohibitions are multiplied
In Belgium, we did not wait for the “burkini” to take multiple measures repressing headscarves, thus excluding Muslim women from social life. Prohibitions are increasing in the job market as well as in education facilities. The most recent episode of the saga is dated early September, when two schools for adult education in Brussels and Liège (1), changed their internal rules to be able to ban the headscarf. This will impact more than fifty students. Belgium goes further than France, which limits the headscarf ban to secondary education. Candidate Sarkozy, who pursues Front National voices, said he wanted to extend this prohibition to higher education. In Belgium, it has already been done, without any debate...
Only women are affected by these measures. Does not this shock you? Why isn’t any prohibition directed to the “bearded”? Would it be because there are as many Muslim beards as profane beards and that there is no surefire way to tell them apart? Is this not proof that neutrality of the appearances is a meaningless concept, and that neutrality or impartiality only lies in the actions?
We know it well: this scarf that our mothers, our sisters, our friends wear, disturbs you. In the light of the long struggle of feminists in the West, led in particular against the influence of a dominant church, the regression seems obvious to you. Thanks to these struggles we now enjoy freedoms that our mothers and grandmothers often have never known. We can now free ourselves from male domination and we actively do so. In particular, no man, father, brother or husband could impose on us a particular attire against our will - though we know that this is not the case for all. Each one of us is the product of our European culture, even though for many of us it is mixed with an elsewhere. For those of us who wear the headscarf it cannot be an affront to democratic values as these are our values too. It does not mean we deem women who dress differently as “immodest”. As feminists, we always defend the right of women here and elsewhere to build their own way of life, against any injunction to blindly comply with normative prescriptions.
You often say that our scarves are religious symbols. But what do you really know? Some of us are believers and yet do not or no longer wear it. Others wear it as the continuation of a spiritual work, or the assertion of an identity. Others still wear it to show loyalty to women of their families to which this scarf connects them. Often these motivations overlap, are connected, change over time. This plurality is also reflected in the many ways to wear it. Why would Muslim women escape the diversity that can be observed in all human groups?
Why tell you all of this? Because, thanks to a better mutual understanding, we can truly become allies. Because we will never be too many to fight injustice and inequality of all kinds, starting with those suffered by women. So you might stop considering those of us who wear a headscarf by choice, as minors under guardianship or useful idiots or treacherous activists of an archaic dogma. To make you want to meet us – all of us, not just those who wear their hair loose – instead of casting us out and forcing us to a retreat into our own community. We really want to build society together, with our similarities and our differences.
How about it?
(1) The Further Education Institute of Uccle (Brussels), which pertains to the Federation Wallonia-Brussels, and the college of the Province of Liège, which pertains to the provincial power. Most of the public higher education colleges already have such regulations, as well as - and perhaps more shockingly still– institutions for social promotion.
Contact : citoyennesmusulmanes@gmail.com
